Στοιχεία τοπογραφίας των κατοχικών Γιαννιτσών
Νίκος Βαλασιάδης
Γενική άποψη
Διαδραστικός χάρτης της πόλης των Γιαννιτσών όπου σημειώνονται οι κύριοι χώροι που σχετίζονται με τα γεγονότα του Σεπτεμβρίου 1944. Απεικονίζεται το σύγχρονο γεωγραφικό υπόβαθρο (δορυφορική φωτογραφία), καθώς και το αντίστοιχο του 1945 (αεροφωτογραφία, από όπου προκύπτει και το κύριο υδρογραφικό και οδικό δίκτυο της εποχής).
Η περιοχή γύρω από το 1ο Δημοτικό σχολείο, χώρος της κύριας ομαδικής εκτέλεσης.
1ο Δημοτικό Σχολείο (επιταγμένο). Λειτουργούσε ως κτίριο στρατωνισμού του Γερμανικού Στρατού. Η ευρύτερη περιοχή γύρω από το Σχολείο αποτελούσε μια ενιαία οχυρωμένη τοποθεσία και ήταν περίκλειστη από επάλληλες σειρές συρματόπλεγμα. Περιελάμβανε το Μεντρεσέ και την οικία Ποριάζη.
Μεντρεσές (επιταγμένο). Βρισκόταν απέναντι από το σχολείο και χρησιμοποιήθηκε ως χώρος κράτησης των ενηλίκων ανδρών. Το κτίριο καταστράφηκε μετά το τέλος του πολέμου.
Οικία Ποριάζη (επιταγμένη) - Κομαντατούρα. Ήταν το γερμανικό κτίριο διοίκησης από το μπαλκόνι του οποίου παρακολουθούσαν οι Γερμανοί και Έλληνες επικεφαλείς την εκτέλεση.
Ομαδικός Τάφος. Ο χώρος της κύριας εκτέλεσης που βρισκόταν περίπου 100 μ. νοτιανατολικά του Σχολείου. Πάνω στον αρχικό λάκκο (διαστάσεων περίπου 4x4x2) διαμορφώθηκε ένα πρώτο μνημείο το 1946. Μέχρι το 1966 αποτελεί το επίκεντρο των εκδηλώσεων μνήμης. Ο χώρος «καταργείται» και ρυμοτομείται το 1975 όταν ο τάφος «μεταφέρεται» είκοσι μέτρα νοτιότερα στη σημερινή του θέση.